Dấu hiệu nhận diện ung thư gan sớm và biện pháp phòng ngừa chủ động

 Ung thư gan hiện nay đang có xu hướng gia tăng, chủ yếu do thói quen sử dụng rượu bia và môi trường sống ô nhiễm. Bệnh tiến triển âm thầm nên hầu hết đều chỉ được phát hiện ở giai đoạn nặng. Những dấu hiệu sau đây giúp nhận diện sớm ung thư gan, đồng thời giúp bạn có những biện pháp phòng ngừa chủ động, hiệu quả.

1. Ung thư gan là gì?

Ung thư gan là sự tăng trưởng không kiểm soát của các tế bào bất thường trong gan, dẫn đến hình thành khối u ác tính. Ung thư gan có thể phát triển từ chính các tế bào gan (ung thư gan nguyên phát) hoặc lan đến gan từ các cơ quan khác trong cơ thể (ung thư gan thứ phát hay di căn).

Các loại ung thư gan chính thường gặp là:

• Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC): Đây là loại ung thư gan nguyên phát phổ biến nhất, chiếm khoảng 90% các trường hợp. HCC phát triển từ các tế bào gan chính.
• Ung thư đường mật trong gan (Cholangiocarcinoma): Loại ung thư này phát triển từ các tế bào lót ống dẫn mật trong gan.
• U nguyên bào gan (Hepatoblastoma): Đây là một loại ung thư gan hiếm gặp, thường xảy ra ở trẻ em dưới 4 tuổi.
• Ung thư gan di căn: Loại ung thư này xảy ra khi các tế bào ung thư từ các cơ quan khác (như đại tràng, phổi, vú) lan đến gan.

2. Dấu hiệu cảnh báo ung thư gan

Ung thư gan nếu phát hiện ở giai đoạn muộn thì tỷ lệ tử vong rất cao, thời gian sống của người bệnh cũng không còn nhiều. Tuy nhiên, nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm thì cơ hội và thời gian sống sót của người bệnh sẽ được tăng lên đáng kể, chi phí điều trị giảm.

Khi bắt gặp những dấu hiệu sau đây, nên đi tầm soát ung thư gan sớm:

2.1 Có các triệu chứng tương tự cảm cúm

Các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, đau nhức cơ thể… khi mắc ung thư gan có thể bị nhầm lẫn với cảm cúm. Tuy nhiên, với ung thư gan, mệt mỏi thường xuyên hơn và không có xu hướng thuyên giảm ngay cả khi đã nghỉ ngơi đầy đủ. Cơ thể đau nhức, đặc biệt là ở vị trí bụng trên và hạ sườn phải.

2.2 Vàng da, vàng mắt

Vàng da và vàng mắt xảy ra khi bilirubin, một chất màu vàng được tạo ra khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ, tích tụ trong máu. Bình thường, gan sẽ xử lý bilirubin và loại bỏ nó ra khỏi cơ thể qua phân. Khi gan bị tổn thương hoặc có vấn đề, nó không thể xử lý bilirubin hiệu quả, dẫn đến sự tích tụ của bilirubin trong máu, gây ra màu vàng ở da và mắt.

Triệu chứng trên có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư gan. Tuy nhiên, đó cũng có thể là triệu chứng của các bệnh khác về gan mật, bệnh về máu…

2.3 Da ngứa, nổi mề đay, nổi mụn

Gan đóng vai trò quan trọng trong việc thanh lọc và đào thải độc tố ra khỏi cơ thể. Khi gan bị tổn thương do ung thư, chức năng này suy giảm, dẫn đến sự tích tụ của các chất độc trong máu. Điều này có thể gây ra các vấn đề về da như ngứa, nổi mề đay, nổi mụn.

Mặt khác, ung thư gan có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng, viêm, gây ra các vấn đề về da như mụn nhọt, mề đay.

2.4 Rối loạn tiêu hóa, chán ăn

Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa, sản xuất mật để giúp tiêu hóa chất béo. Khi gan bị ung thư, chức năng này suy giảm, dẫn đến các vấn đề tiêu hóa như khó tiêu, đầy hơi, chướng bụng.

Ngoài ra, khối u gan hình thành có thể chèn ép lên các cơ quan lân cận trong ổ bụng, gây ra cảm giác khó chịu, buồn nôn, chán ăn và ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa thức ăn.

2.5 Đau thượng vị

Đau thượng vị là đau ở vùng bụng trên, dưới xương ức. Cơn đau có thể âm ỉ, tức bụng hoặc đau nhói. Đau có thể liên tục hoặc từng cơn, tăng lên khi vận động mạnh hoặc sau khi ăn. Nguyên nhân gây đau có thể do khối u gan phát triển có thể chèn ép lên các dây thần kinh và mô xung quanh, gây ra cảm giác đau.

2.6 Nước tiểu vàng sậm, phân nhạt màu kéo dài

Sự bất thường về màu sắc của nước tiểu và phân do nhiều nguyên nhân gây ra. Tuy nhiên, đó cũng có thể là dấu hiệu giúp phát hiện ung thư gan sớm.

Khi lượng bilirubin dư thừa sẽ được đào thải qua nước tiểu, làm cho nước tiểu có màu vàng sậm hoặc màu hổ phách. Bilirubin không được chuyển hóa và đào thải đúng cách sẽ không còn màu vàng nâu tự nhiên khiến phân nhạt hơn bình thường, thậm chí màu trắng hoặc xám.

2.7 Đau xung quanh vị trí gan

Cùng với các triệu chứng khác thì đau xung quanh vị trí gan cũng là dấu hiệu thường gặp khi mắc ung thư gan. Đau thường xuất hiện ở vùng bụng trên bên phải, nơi có gan, hoặc vùng thượng vị. Đau có thể âm ỉ, tức bụng hoặc đau nhói.

2.8 Ấn thấy khối u vùng bụng

Khối u vùng bụng, đặc biệt là vùng gần vị trí của gan là dấu hiệu đáng lo ngại, cần được kiểm tra y tế càng sớm càng tốt. Khối u ung thư gan có thể mềm hoặc cứng, có thể di chuyển khi chạm vào hoặc không. Khối u có thể lành tính hoặc ác tính. Việc phát hiện và chẩn đoán sớm rất quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp.

2.9 Cân nặng thay đổi bất thường

Người bệnh ung thư cơ thể mệt mỏi, vị giác thay đổi dẫn đến chán ăn, khả năng hấp thụ dinh dưỡng trong thức ăn cũng giảm… Cùng với đó, sự phát triển của khối u khiến cơ thể tiêu hao năng lượng. Đó là nguyên nhân gây sụt cân, cơ thể suy nhược.

3. Biện pháp phòng ngừa ung thư gan chủ động

Ung thư gan là bệnh lý nguy hiểm, tuy nhiên những biện pháp tích cực sau đây có thể giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh:

2.1 Hạn chế bia rượu

Nếu uống nhiều rượu bia, gan phải làm việc nhiều dẫn đến suy giảm chức năng. Chất cồn trong rượu bia cũng là tác nhân phá hủy trực tiếp tế bào gan. Vì vậy, nên hạn chế sử dụng các loại đồ uống này để ngăn ngừa các bệnh về gan, trong đó có ung thư gan.

2.2 Chế độ ăn uống lành mạnh

• Nên ăn nhiều rau xanh và trái cây
• Hạn chế ăn đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhiều dầu mỡ
• Ưu tiên thực phẩm được nuôi trồng hữu cơ

2.3 Tiêm phòng viêm gan B

Đây là một trong những biện pháp phòng ngừa ung thư gan đơn giản mà hiệu quả mang lại tốt nhất. Nên tiêm phòng cho trẻ sơ sinh và tất cả những người chưa có miễn dịch với virus viêm gan B. Nhắc lại theo chỉ định.

2.4 Tầm soát và điều trị sớm các bệnh về gan

Khi mắc các bệnh về gan, đặc biệt là viêm gan C, nguy cơ tiến triển thành ung thư là rất cao. Vì thế, cần khám sức khỏe định kỳ, tầm soát và điều trị sớm các bệnh về gan nếu mắc.