Phác đồ phục hồi sau đột quỵ và lời khuyên từ chuyên gia y tế

Đột quỵ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật trên toàn cầu. Tuy nhiên, nếu được điều trị kịp thời và áp dụng đúng phác đồ phục hồi sau đột quỵ, người bệnh có thể cải thiện chức năng vận động, khả năng giao tiếp và nâng cao chất lượng cuộc sống.

1. Các giai đoạn phục hồi sau đột quỵ

Quá trình phục hồi sau đột quỵ là một hành trình dài, đòi hỏi người bệnh phải thực sự kiên trì và hỗ trợ từ đội ngũ y tế cùng những người thân trong gia đình. Quá trình phục hồi sau đột quỵ cũng chia làm nhiều giai đoạn với các đặc điểm và yêu cầu khác nhau.

>>> Giai đoạn cấp tính

Giai đoạn này được tính là tuần đầu tiên sau đột quỵ. Trong thời gian này, bệnh nhân cần được lưu trú tại viện để theo dõi chặt chẽ, kiểm soát các biến chứng nguy hiểm như huyết áp cao, đông máu hoặc viêm phổi… Bác sĩ sẽ đánh giá mức độ tổn thương não, từ đó xây dựng kế hoạch phục hồi phù hợp.

Theo lời khuyên của các chuyên gia y tế, việc bắt đầu các biện pháp phục hồi sớm là rất quan trọng. Người bệnh có thể bắt đầu các hoạt động nhẹ như cử động tay chân, tập hít thở hoặc các bài tập thụ động do kỹ thuật viên hỗ trợ. Điều đó giúp ngăn ngừa cứng cơ và duy trì lưu thông máu.

>>> Giai đoạn phục hồi ban đầu

Giai đoạn này kéo dài khoảng từ 1-3 tháng. Đây là “giai đoạn vàng” để phục hồi vì não có khả năng tái tổ chức mạnh mẽ nhất. Dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia vật lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu…, người bệnh có thể tập luyện các bài tập cường độ nhẹ như đi bộ, tập vận động tay chân hoặc tập nói để cải thiện khả năng giao tiếp.

Ngoài ra, giai đoạn này cũng cần sự hỗ trợ tinh thần từ gia đình để vượt qua tâm lý lo âu, trầm cảm vốn phổ biến ở bệnh nhân sau đột quỵ. Việc duy trì môi trường sống tích cực, động viên bệnh nhân thường xuyên sẽ giúp quá trình phục hồi diễn ra nhanh chóng, hiệu quả hơn.

>>> Giai đoạn duy trì và phục hồi dài hạn (3 tháng – 1 năm)

Sau ba tháng đầu tiên, người bệnh cần tiếp tục các bài tập vận động và duy trì chế độ sinh hoạt hợp lý để đảm bảo tiến trình phục hồi không bị gián đoạn. Trong giai đoạn này, cần chú ý chế độ ăn uống lành mạnh, giàu dưỡng chất nhằm hỗ trợ phục hồi chức năng não bộ và hệ tim mạch. Cùng với đó, việc kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như huyết áp, tiểu đường và cholesterol là rất quan trọng để phòng ngừa đột quỵ tái phát.

Bệnh nhân có thể tập luyện các bài tập “khó” hơn như tập đi xa hơn, leo cầu thang hoặc thực hiện các công việc hàng ngày mà trước đó gặp khó khăn. Các trường hợp bệnh nhẹ có thể trở lại làm việc hoặc tham gia các hoạt động xã hội nếu cảm thấy phù hợp.

2. Các biện pháp hỗ trợ phục hồi hiệu quả sau tai biến

Phục hồi sau đột quỵ không chỉ bao gồm việc cải thiện khả năng vận động mà còn cần quan tâm đến nhận thức, tâm lý và các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là một hướng dẫn chi tiết giúp người bệnh và gia đình có cái nhìn tổng quan về quá trình phục hồi, cũng như những biện pháp hỗ trợ từ các chuyên gia y tế.

2.1 Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc giúp bệnh nhân khôi phục khả năng vận động, cải thiện sức mạnh cơ bắp và lấy lại sự linh hoạt của các chi bị ảnh hưởng. Các bài tập sẽ được thiết kế phù hợp với mức độ tổn thương của từng bệnh nhân.

• Tập vận động thụ động: Đối với bệnh nhân bị liệt hoặc giảm vận động nặng, kỹ thuật viên sẽ hỗ trợ thực hiện các động tác như gập duỗi khớp tay, chân để duy trì sự linh hoạt.
• Tập chủ động: Khi bệnh nhân đã có thể cử động, họ sẽ được hướng dẫn các bài tập chủ động như nâng tay, co duỗi chân, cử động ngón tay.
• Tập thăng bằng và đi lại: Bệnh nhân sẽ tập đứng, bước đi trên đường thẳng, sử dụng khung tập đi hoặc gậy để lấy lại sự ổn định.
• Tập tăng sức bền: Các bài tập lặp lại với cường độ tăng dần giúp bệnh nhân lấy lại sức bền, hỗ trợ họ thực hiện các hoạt động hàng ngày dễ dàng hơn.

!!! THAM KHẢO NGAY: 5 nguyên tắc vàng giúp phòng ngừa tái phát đột quỵ hiệu quả

2.2 Hoạt động trị liệu

Mục tiêu của hoạt động trị liệu là giúp bệnh nhân trở lại cuộc sống độc lập bằng cách rèn luyện các kỹ năng sinh hoạt cá nhân. Hoạt động trị liệu thông thường và cần thiết bao gồm:

• Hướng dẫn tự chăm sóc bản thân: Bệnh nhân sẽ tập tự ăn uống, mặc quần áo, đi vệ sinh, chải răng…
• Điều chỉnh môi trường sống: Lắp đặt tay vịn, loại bỏ chướng ngại vật… để giảm nguy cơ té ngã và thuận tiện hơn trong cuộc sống.
• Luyện tập sử dụng công cụ hỗ trợ: Nếu bệnh nhân bị hạn chế vận động, họ có thể sử dụng các thiết bị như nẹp tay, nẹp chân, nạng để hỗ trợ di chuyển.

2.3 Ngôn ngữ trị liệu

Đối với bệnh nhân gặp khó khăn trong giao tiếp, ngôn ngữ trị liệu đóng vai trò quan trọng giúp họ phục hồi khả năng giao tiếp và nghe hiểu. Dưới sự hỗ trợ của chuyên gia, người nhà, người bệnh cần:

• Luyện tập phát âm: Luyện tập cách phát âm các từ đơn giản, sau đó nâng cao với các câu dài hơn, nói nhiều hơn mỗi ngày.
• Sử dụng bảng ký hiệu hoặc ứng dụng hỗ trợ giao tiếp: Nếu bệnh nhân không thể nói, họ có thể dùng cử chỉ hoặc bảng hình ảnh để truyền đạt ý muốn.
• Luyện tập đọc và viết: Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn viết chữ, đọc sách hoặc sử dụng công nghệ để phục hồi kỹ năng ngôn ngữ.

2.4 Hỗ trợ để ổn định tâm lý

Trầm cảm và lo âu là những vấn đề thường gặp sau đột quỵ. Do đó, hỗ trợ tâm lý là một phần không thể thiếu trong quá trình phục hồi.

• Trò chuyện và động viên: Gia đình và nhân viên y tế nên thường xuyên nói chuyện, khích lệ bệnh nhân.
• Tham gia các hoạt động nhóm: Việc kết nối với những người cùng hoàn cảnh giúp bệnh nhân có thêm động lực.
• Tư vấn tâm lý: Nếu bệnh nhân có dấu hiệu trầm cảm, họ nên được gặp chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ.

2.5 Chế độ dinh dưỡng

Dinh dưỡng hợp lý không chỉ giúp phục hồi thể trạng mà còn góp phần giảm nguy cơ tái phát đột quỵ.

• Ăn nhiều rau xanh, cá, thực phẩm giàu omega-3 để hỗ trợ não bộ và tim mạch.
• Giảm muối, hạn chế đường và chất béo bão hòa để kiểm soát huyết áp và cholesterol.
• Uống đủ nước và tránh rượu bia để giúp cơ thể hoạt động hiệu quả hơn.

KẾT LUẬN

Phục hồi sau đột quỵ là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì từ bệnh nhân, gia đình và đội ngũ y tế. Việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị, duy trì thói quen tập luyện và chế độ sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp người bệnh sớm lấy lại sức khỏe và chất lượng cuộc sống.